Close

De preek van de afscheidsbedevaart van de profeet Mohammed “O Allah, wees mijn getuige!


Geschreven door: Pé Mullenders Tags: , ,

Tien jaar na zijn hidjra (emigratie) naar Medina ging de profeet Mohammed (vzmh) op haddj (bedevaart) naar Mekka. De handelingen die de Profeet toen uitvoerde, vormen nu nog steeds de vaste rituelen van de haddj. Bovendien hield de Profeet op de negende dag van de maand dzul-hiddja in de vallei van de berg Arafat een toespraak of preek. Hij begon deze met de woorden: “O mensen! Luister aandachtig naar mij, want ik weet niet of ik na dit jaar hier weer onder jullie zal zijn. Luister daarom nauwkeurig naar wat ik zeg en geef deze woorden door aan degenen die vandaag niet aanwezig konden zijn.” Korte tijd daarna is de profeet Mohammed overleden. Zijn preek, die vele wijsheden en aanwijzingen voor het leven van moslims bevat, is later dan ook bekend geworden onder de naam Khutbah Hiddjah al-Wida’, de preek van de afscheidsbedevaart.

 

Een hadith van Muslim

Een deel van de preek is vastgelegd in een hadith (overlevering) verzameld door Muslim, en luidt als volgt: “Jullie bloed en jullie bezittingen zijn net zo heilig en onschendbaar als de heiligheid van deze dag, deze maand en deze stad. Kijk, alles wat tot de dagen van onwetendheid behoorde, wordt onder mijn voeten volledig afgeschaft! Afgeschaft is ook de bloedwraak uit de dagen van onwetendheid. Onze eerste eis van bloedwraak die ik heb afgeschaft, is die van de zoon van Rabiah ibn al-Harith, die gevoed werd door de stam van Sa’d en gedood door Hudhail. En de woekerrente uit de pre-islamitische periode is afgeschaft, en de eerste woekerrente die ik afschaf is die van ‘Abbas ibn ‘Abd-al-Muttalib, want woekerrente is volledig afgeschaft. Vrees Allah wat betreft vrouwen! Jullie hebben hen tot echtgenotes genomen onder het vertrouwen van Allah, en gemeenschap met hen is jullie toegestaan door de woorden van Allah. Jullie hebben recht op hen, en jullie hebben er recht op dat zij iemand die jullie niet mogen, niet toestaan op jullie bed te zitten. Doen zij dat toch, dan mogen jullie hen tuchtigen, maar niet hard. Hun rechten ten opzichte van jullie zijn, dat jullie hen op een passende manier voorzien van voedsel en kleding. Ik heb het Boek van Allah voor jullie achtergelaten, en als jullie daaraan vasthouden, zullen jullie nooit dwalen. En als jullie (op de Opstandingsdag) over mij ondervraagd worden, wat zullen jullie dan zeggen?” Zijn toehoorders zeiden: “Wij zullen getuigen dat u de boodschap hebt overgedragen en ons wijze raad hebt gegeven.” De Profeet hief toen zijn wijsvinger op, wees naar de mensen en zei drie keer: “O Allah, wees mijn getuige!”1

Maar de Profeet schijnt tijdens die afscheidspreek nog veel meer gezegd te hebben. Op internet en in boeken over de islam zijn verschillende versies (met delen) van de afscheidspreek te vinden.

Gelijkheid en economische rechten

Profeet Mohammed (vzmh) heeft onder andere de gelijkheid en broederschap van mensen benadrukt, evenals het belang van elkaar goed behandelen: “De hele mensheid stamt af van Adam en Eva. Dus is een Arabier niet beter dan een niet-Arabier en een niet-Arabier is niet beter dan een Arabier. Evenmin is een blanke beter dan een zwarte, en een zwarte is niet beter dan een blanke. Alleen wat betreft vroomheid en het doen van goede daden kan de ene moslim zich onderscheiden van de andere! Leer dat elke moslim een broeder is van alle andere moslims en dat de moslims samen een broederschap vormen. Niets van de ene moslim is toegestaan aan een andere moslim, tenzij het vrijwillig gegeven is. Doe elkaar daarom geen onrecht aan.” Bloedwraak heeft hij afgeschaft, en hij heeft ook gezegd: “Doe niemand pijn, opdat niemand jullie pijn zal doen.”2

De Profeet heeft ook gesproken over de economische rechten die mensen ten opzichte van elkaar hebben. Woekerrente werd verboden, maar “Jullie kapitaal is aan jullie om te houden. Doe er geen onrecht mee, en jullie zal geen onrecht gedaan worden.” En: “Geef de goederen die aan jullie zijn toevertrouwd, altijd weer terug aan hun rechtmatige eigenaren!”3

Vrouwen

In de hadith van Muslim spreekt de Profeet (vzmh) onder andere over de rechten die mannen en vrouwen ten opzichte van elkaar hebben. Volgens Ibn Ishaak heeft de Profeet tijdens zijn afscheidspreek nog iets anders over vrouwen gezegd, namelijk: “Hebt het goede met hen voor, want zij zijn gevangenen bij u, die niets van zichzelf bezitten. U hebt hen ontvangen van God, als een toevertrouwd goed (…).”4 Deze teksten laten een tamelijk traditionele visie op de relatie tussen man en vrouw zien.

Maar uit andere versies van de afscheidspreek blijkt dat de Profeet juist de gelijkwaardigheid van man en vrouw benadrukte: “O mannen! Het is waar dat jullie bepaalde rechten hebben over jullie vrouwen, maar zij hebben ook rechten over jullie! Bedenk dat jullie hen als jullie echtgenotes hebben genomen, alleen onder Allah’s vertrouwen en met Zijn toestemming. Als zij zich houden aan hun plicht jegens jullie, dan hebben zij het recht om te worden gevoed en gekleed met vriendelijkheid. Behandel jullie vrouwen goed en wees aardig voor hen, want zij zijn jullie partners en toevertrouwde helpers.”5

Geloofszaken

Verder heeft de Profeet (vzmh) tijdens de afscheidspreek over een aantal geloofszaken gesproken; bijvoorbeeld over de vijf zuilen: “Aanbid Allah, verricht jullie vijf dagelijkse gebeden, vast tijdens de maand ramadan en betaal uit je bezittingen de zakaat. Verricht de haddj als jullie daartoe in staat zijn.”6

Hij sprak ook over de islamitische kalender: “De ongelovigen geven zich over aan het vervalsen van de kalender, opdat zij datgene wat Allah heeft verboden, geoorloofd kunnen maken, en te verbieden wat Allah heeft toegestaan. Allah heeft de maanden vastgesteld op twaalf; vier daarvan zijn heilig.”7

Bovendien benadrukte hij dat elk mens zich na zijn dood voor Allah zal moeten verantwoorden: “Weet dat jullie je Heer zullen ontmoeten en dat Hij jullie zeker zal afrekenen op jullie daden.”8 En: “Bedenk dat jullie op een dag voor Allah zullen verschijnen en jullie daden moeten verantwoorden. Dus pas op! Raak niet van het rechte pad af nadat ik weg ben.”9

De godsdienst voltooid

Aan het einde van zijn preek gaf profeet Mohammed (vzmh) nog eens aan dat hij de laatste boodschapper van Allah was: “Geen enkele profeet of boodschapper zal meer na mij komen en geen enkel nieuw geloof zal meer worden geboren. Wees daarom verstandig, o mensen, en probeer mijn woorden aan jullie te begrijpen. Ik laat twee dingen voor jullie achter: de Koran en mijn voorbeeld, de sunna. Als je deze volgt, zul je nooit op het verkeerde pad terechtkomen. Degenen die naar mij luisteren, moeten mijn woorden doorgeven aan anderen, en diegenen weer aan anderen. En mogen de laatsten mijn woorden beter begrijpen dan diegenen die direct naar mij luisteren. O Allah, wees mijn getuige, dat ik Uw boodschap heb meegedeeld aan Uw mensen!”10 Tot slot reciteerde de Profeet een openbaring van Allah, die hij net had ontvangen:

“(…) Heden heb Ik jullie godsdienst voor jullie voltooid, Mijn genade aan jullie volledig bewezen en de Islaam [de overgave aan God] als godsdienst voor jullie goedgevonden.(…)” (Sura Al-Maa’ida, 5:3)11

Dit artikel is eerder verschenen in Al Nisa, Islamitisch maandblad voor vrouwen, december 2006.

Noten

  1. Sahih Muslim, Book of Hajj, Book 7, nr. 2803, op: http://www.usc.edu/org/cmje/religious-texts/hadith/muslim/007-smt.php (gezien 19 september 2015). Zie ook The Prophet’s Farewell Pilgrimage, op: http://www.islamicfinder.org/articles/article.php?id=280&lang=english (gezien 19 september 2015).
  2. Prophet Muhammad’s Last Sermon, op: http://www.submission.org/sermon.html (gezien 18 augustus 2006). The Khutbah of Hajj-ul-wida, op: http://www.sbia.info/mambo/images/stories/Multimedia/docs/PDF (gezien 18 augustus 2006). The last sermon of Prophet Muhammad, op: http://www.cyberistan.org/islamic/sermon.html (gezien 19 september 2015).
  3. Prophet Muhammad’s Last Sermon, The Khutbah of Hajj-ul-wida, The last sermon of Prophet Muhammad, The Prophet’s Last Sermon, op: http://www.witness-pioneer.org/vil/Books/MH_LM/farewell_pilgrimage.htm (gezien 18 augustus 2006).
  4. Ibn Ishaak, Het leven van Mohammed, De vroegste Arabische verhalen. Ingeleid, uit het Arabisch vertaald en toegelicht door Wim Raven, Amsterdam: Bulaaq, 2000, p. 242.
  5. Prophet Muhammad’s Last Sermon, The Khutbah of Hajj-ul-wida, The last sermon of Prophet Muhammad.
  6. Idem.
  7. The last sermon of Prophet Muhammad, The Prophet’s Last Sermon.
  8. Prophet Muhammad’s Last Sermon, The Khutbah of Hajj-ul-wida, The last sermon of Prophet Muhammad, The Prophet’s Last Sermon.
  9. The Khutbah of Hajj-ul-wida, The last sermon of Prophet Muhammad.
  10. Idem.
  11. Gebruikte Koranvertaling: De Koran, Een weergave van de betekenis van de Arabische tekst in het Nederlands door Fred Leemhuis, Houten: Het Wereldvenster, 4e druk, 1990.

islamitische geschiedenis, profetische biografie, sunna